شیمی درمانی یکی از مهم ترین و البته موثر ترین راهکارهای درمان سرطان سینه است که در حال حاضر بر روی بیماران انجام می گردد. همانطور که میدانید بسیاری از بیماران در پروسه ی شیمی درمانی دچار عوارض جانبی گوناگونی می شوند. بی اشتهایی بعد از شیمی درمانی، مشکلی است که می تواند برای بیمار آزاردهنده باشد. در این مقاله علت ها و روش های کنترل بی اشتهایی بعد از شیمی درمانی را توضیح داده ایم. با ما همراه باشید…
عوارض جانبی شیمی درمانی
اطلاعات زیر عوارض جانبی که ممکن است توسط شیمی درمانی ایجاد شود را شرح می دهند. این عوارض می توانند در اثر شیمی درمانی بعد از سرطان پستان نیز ظاهر شوند. داروهای دیگری نیز وجود دارد که برای درمان سرطان به روش های مختلف استفاده می شود، از جمله درمان هدفمند، هورمون درمانی و ایمونوتراپی.
چرا شیمی درمانی عوارض جانبی ایجاد می کند؟
سلول های سرطانی تمایل به رشد سریع دارند و داروهای شیمی درمانی سلول های سریع رشد را از بین می برند. اما از آنجایی که این داروها در سراسر بدن حرکت می کنند، می توانند سلول های سالم و طبیعی را که به سرعت در حال رشد هستند نیز تحت تاثیر قرار دهند. آسیب به سلول های سالم باعث عوارض جانبی می شود. عوارض جانبی همیشه آنطور که انتظار دارید بد نیستند، اما نگرانی در مورد این بخش از درمان سرطان طبیعی است.
سلول های طبیعی که بیشتر در اثر شیمی درمانی آسیب می بینند عبارتند از:
- سلول های خون ساز در مغز استخوان
- فولیکول های مو
- سلول های موجود در دهان، دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی
برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند به سلول های قلب، کلیه ها، مثانه، ریه ها و سیستم عصبی آسیب برسانند. گاهی اوقات، می توانید داروهایی را همراه با شیمی درمانی مصرف کنید تا از سلول های طبیعی بدن خود محافظت کنید. همچنین درمان هایی برای کمک به کاهش عوارض جانبی وجود دارد.
پزشکان سعی می کنند شیمی درمانی را در سطوحی به اندازه کافی برای درمان سرطان تجویز کنند، در حالی که عوارض جانبی را به حداقل می رساند. آنها همچنین سعی می کنند از استفاده از داروهای متعددی که دارای عوارض جانبی مشابه هستند اجتناب کنند.
مهم ترین نکات درباره عوارض شیمی درمانی
در هر فردی، عارضه جانبی بروز نمی کند، و برخی افراد اگر عارضه ای وجود داشته باشند، اندک خواهد بود.
شدت عوارض جانبی از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. مطمئن شوید که با تیم پزشکی خود در مورد این که کدام عوارض جانبی در شیمی درمانی شما شایع است، مدت زمان، شدت آنها و چه زمانی باید در مورد آنها با مطب پزشک تماس بگیرید، صحبت کنید. پزشک ممکن است داروهایی را برای جلوگیری از برخی عوارض جانبی قبل از وقوع آنها تجویز کند.
برخی از داروهای شیمی درمانی عوارض جانبی طولانی مدتی مانند آسیب قلبی یا عصبی یا مشکلات باروری ایجاد می کنند. با این حال، بسیاری از مردم هیچ مشکل طولانی مدت ناشی از شیمی درمانی ندارند. از پزشک خود بپرسید که آیا داروهای شیمی درمانی که دریافت می کنید اثرات طولانی مدت دارند. در حالی که عوارض جانبی می تواند ناخوشایند باشد، باید آنها را با نیاز به کشتن سلول های سرطانی سنجید.
عوارض جانبی چقدر طول می کشند؟
بسیاری از عوارض جانبی نسبتاً سریع از بین می روند، اما برخی از آنها ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا به طور کامل از بین بروند. گاهی اوقات عوارض جانبی ممکن است تا آخر عمر باقی بماند، مانند زمانی که شیمی درمانی باعث آسیب طولانی مدت به قلب، ریه ها، کلیه ها یا اندام های تناسلی می شود. برخی از انواع شیمی درمانی گاهی اوقات باعث اثرات دیگری می شوند، مانند سرطان دوم که ممکن است سال ها بعد خود را نشان دهد.
بیماران اغلب در مورد مدت زمان درمان یا عوارض جانبی که دارند دلسرد می شوند. اگر چنین احساسی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است بتوانید برنامه دارو یا درمان خود را تغییر دهید. آنها همچنین ممکن است بتوانند راه هایی را برای کاهش هر گونه درد و ناراحتی پیشنهاد کنند.
رایج ترین عوارض جانبی شیمی درمانی
بیشتر مردم نگران این هستند که آیا عوارض جانبی ناشی از شیمی درمانی خواهند داشت یا خیر، و اگر چنین است، چگونه خواهند بود. در اینجا برخی از عوارض جانبی شایع‌تر ناشی از شیمی درمانی آورده شده است:
- خستگی
- ریزش مو
- کبودی و خونریزی آسان
- عفونت
- کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون)
- تهوع و استفراغ
- تغییر در اشتها
- یبوست
- اسهال
- مشکلات دهان، زبان و گلو مانند زخم و درد هنگام بلع
- نوروپاتی محیطی یا سایر مشکلات عصبی مانند بی حسی، گزگز و درد
- تغییرات پوست و ناخن مانند خشکی پوست و تغییر رنگ
- تغییرات ادرار و مثانه و مشکلات کلیوی
- تغییر وزن
- تاثیر بر تمرکز
- تغییرات خلق و خو
- تغییر در میل جنسی و عملکرد جنسی
- مشکلات باروری
آیا بی اشتهایی خطرناک است؟
بی اشتهایی کاهش اشتها یا بیزاری از غذا است که می تواند منجر به کاهش وزن شدید شود. بی اشتهایی می تواند توانایی شما را برای دریافت تغذیه کافی از طریق منابع غذایی به خطر بیندازد. وقتی کالری و مواد مغذی کافی دریافت نمی کنید، بدن شما مجبور می شود ذخایر چربی و عضلانی را بسوزاند، به همین دلیل وزن کم می کنید.
کاهش اشتها در سرطان
در حالی که همه بیماران سرطانی به بی اشتهایی و کاهش وزن متعاقب آن مبتلا نمی شوند، بی اشتهایی و کاهش وزن بسیار شایع هستند. بی اشتهایی ممکن است ناشی از سرطان، شیمی درمانی، پرتودرمانی یا علل مختلف دیگر از جمله علل جسمی و روانی باشد.
بی اشتهایی که نتیجه مستقیم سرطان است در اکثر بیماران مبتلا به سرطان در مراحل پیشرفته رخ می دهد. برای این بیماران، سرطان روش متابولیسم آنها را تغییر داده است و به طور چشمگیری بر وزن آنها تأثیر می گذارد. علاوه بر این، سرطان می تواند تأثیرات روانی و اجتماعی داشته باشد که باعث استرس و تغییر در الگوهای غذایی می شود. این تغییرات می تواند منجر به بی اشتهایی و کاهش وزن شود.
در بسیاری از موارد، درمان سرطان، به جای خود سرطان، باعث بی اشتهایی می شود. هم شیمی درمانی و هم پرتودرمانی عوارض جانبی مختلفی ایجاد می کنند که می تواند منجر به بی اشتهایی و کاهش وزن شود، مانند حالت تهوع و استفراغ، خستگی، تغییر در طعم مواد خوراکی و خشکی دهان. علاوه بر این، سلول‌های بدن فاکتور نکروز تومور (TNF) و اینترلوکین 1 را در تلاش برای مبارزه با سرطان آزاد می‌کنند که هر دو باعث بی‌اشتهایی می‌شوند. تخریب سلول های سرطانی توسط پرتودرمانی باعث افزایش سطح TNF و اینترلوکین 1 می شود و در نتیجه باعث بی اشتهایی و کاهش وزن می شود.
تقویت سیستم ایمنی بدن بعد از شیمی درمانی
بی اشتهایی و کاهش وزن ناشی از آن سلامت شما را به خطر می اندازد، اغلب سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می کند و باعث ناراحتی و کم آبی بدن می شود. در نتیجه، درمان سرطان ممکن است نیاز به کاهش یا تأخیر داشته باشد.
در ارزیابی 12 مطالعه مختلف که شامل 3047 بیمار بود، گروه انکولوژی دریافتند که کاهش بیش از 5 درصد وزن قبل از سرطان نشانه بدی را برای بیماران سرطانی پیش‌بینی می کند. علاوه بر این، این کاهش وزن با پاسخ کمتر به شیمی درمانی همراه بود
بی اشتهایی نه تنها می تواند در درمان اختلال ایجاد کند، بلکه می تواند باعث نگرانی شما و خانواده شما شود. هر گونه تلاش برای پیشگیری یا مدیریت بی اشتهایی می تواند سلامت شما را بهبود بخشد و برای شما و خانواده تان احساس خوشبختی ایجاد کند.
مدیریت بی اشتهایی بعد از شیمی درمانی
بهترین راه برای مدیریت بی اشتهایی و کاهش وزن، جلوگیری از بروز آن ها در وهله اول است. با این حال، گاهی اوقات این علائم نتایج اجتناب ناپذیر سرطان و درمان سرطان هستند. برخی از رویکردهایی که ممکن است به جلوگیری از بی اشتهایی و کاهش وزن کمک کنند ممکن است عبارتند از:
- کنترل حالت تهوع و استفراغ
- تحریک اشتها
- تغذیه کافی را حفظ کنید
- کنترل تهوع و استفراغ
شیمی درمانی و پرتودرمانی هر دو باعث حالت تهوع و استفراغ می شوند که می تواند منجر به بی اشتهایی و کاهش وزن شود. کلید کنترل حالت تهوع و استفراغ، پیشگیری از آن قبل از وقوع است. بسیاری از داروهای ضد استفراغ جدید، برای پیشگیری یا کاهش تهوع و استفراغ بسیار موثر هستند. داروهای ضد استفراغ ممکن است به تنهایی یا ترکیبی استفاده شوند. داروهای ضد استفراغ معمولاً 24 ساعت قبل از شیمی درمانی تجویز می شوند و سپس تا 24 ساعت پس از شیمی درمانی ادامه می یابند. علاوه بر این، برخی از بیماران ممکن است بخواهند روش‌های غیردارویی را برای کمک به تهوع و استفراغ در نظر بگیرند.
داروهای بی اشتهایی بعد از شیمی درمانی
پزشک شما ممکن است در صورت لزوم داروی های اشتها آور برای شما تجویز نماید. انواع محرک های اشتها می توانند به شما در حفظ کالری و مواد مغذی کافی کمک کند. این داروها عبارتند از Marinol®، مژسترول استات (Megace®) و دگزامتازون. لازم به ذکر است که مصرف این داروها حتما باید با دستو پزشک و طبق مقداار تجویز شده باشد.
