رادیوتراپی سرطان سینه؛ نحوه انجام + کاربرد آن

رادیوتراپی سرطان سینه از جمله اقدامات درمانی سرطان است که با استفاده از امواج رادیویی پرقدرت انجام می‌شود. این امواج با تجزیه DNA سلول‌های سرطانی، روند رشد و تقسیم این سلول‌ها را مختل می‌کنند و حتی می‌توانند باعث نابودی سلول‌های سرطانی نیز بشوند.

امواج پرانرژی مانند اشعه ایکس، گاما، پرتو‌های الکترونی یا با استفاده از میزان انرژی مشخصی جلوی رشد و تقسیم سلول‌های سرطانی را می‌گیرند. با ما همراه باشید تا درباره رادیوتراپی سرطان پستان و همه چیز درباره آن را توضیح دهیم.

دلایل انجام رادیوتراپی سرطان سینه چیست؟

در برخی از بیماران، این روش برای سرطان پستان به تنهایی برای درمان تجویز می‌شود و گاهی اوقات نیز به همراه شیمی درمانی نتیجه بسیار بهتری دارد. هدف اصلی از انجام این شیوه درمانی، کوچک شدن سلول‌های سرطانی سرطان و نابودی آن‌ها است.

این در حالی است که احتمال آسیب دیدن سلول‌های سالم اطراف وجود دارد، البته آسیبی که موقتی است. سلول‌های سالم و غیر سرطانی این توانایی را دارند که بعد از درمان بهبود یابند. جهت پشیگیری از وارد آمدن آسیب به سایر قسمت‌های بدن، اشعه رادیویی تنها به ناحیه مورد نظر تابیده خواهد شد.

رادیوتراپی سرطان پستان در مراحل مختلف درمان سرطان سینه و به دلایل مختلفی انجام می شود. از جمله:

• تسکین علائم در سرطان‌هایی که پیشرفت کرده‌اند و متاستاز داده‌اند.
• به عنوان بهبود اولیه سرطان
• تکمیل سایر اقدامات درمانی سرطان
• کوچک کردن تومور قبل از جراحی
• نابودی سلول‌های سرطانی باقی مانده بعد از جراحی

رادیوتراپی سرطان پستان برای چه افرادی مناسب است؟

تشخیص اینکه آیا رادیوتراپی سرطان سینه می‌تواند برای بیمار به عنوان بخشی از روند درمان او در نظر گرفته شود یا خیر، بستگی به شرایط بدن بیمار و مرحله بیماری او دارد.

پزشک متخصص پستان، با بررسی تمامی شرایط جسمی بیمار و میزان مقاومت بدن او برای تحمل عوارض رادیوتراپی، بررسی شدت پیشرفت سلول‌های سرطانی و مرحله‌ی بیماری، می‌تواند تشخیص دهد که رادیوتراپی مؤثر واقع خواهد شد یا خیر.

معمولاً، از رادیوتراپی برای کوچک کردن توده سرطانی قبل از جراحی و یا از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده بعد از عمل، استفاده می‌شود تا از رشد مجدد سرطان جلوگیری گردد. بنابراین می‌توان گفت که رادیوتراپی یا پرتو درمانی، برای افرادی مناسب است که سرطان در آن‌ها تحت کنترل بوده و در نواحی اطراف، منتشر نشده است.

بیشتر بخوانید: تشخیص سرطان پستان

انواع رادیوتراپی سرطان سینه کدامند؟

رادیوتراپی سرطان پستان سه نوع مختلف دارد:

◀️ رادیوتراپی خارجی

در آن پرتو رادیویی با استفاده از یک دستگاه خارجی، به ناحیه مورد نظر تابیده می‌شود. مدت زمان این درمان تقریباً ۳۰ دقیقه است. این درمان را می‌شود طی هفته‌های متعدد و به مدت دوبار در روز انجام داد. این نوع، رایج‌ترین نوع پرتودرمانی برای درمان سرطان و پیشگیری از متاستاز است.

◀️ رادیوتراپی داخلی

که در آن یک ماده رادیواکتیو داخل و یا در نزدیکی بافت سرطانی (به صورت دائم و یا موقت) قرار داده می‌شود. این نوع رادیوتراپی زمانی استفاده می‌شود که امواج رادیویی آسیبی به بافت‌های اطراف وارد نکند.

◀️پرتودرمانی سیستمیک

این نوع همان پرتودرمانی داخلی است که با کمک منبع مایع که داروی رادیواکتیو است، انجام می‌پذیرد. دارو از طریق داروی خوراکی و یا تزریق وارد بدن شده و به سمت سلول‌های سرطانی حرکت می‌کند. در این مدت مابیعات بدن بیمار مثل عرق و ادرار و بزاق اثرات داروی رادیواکتیو را دارند پس اطرافیان باید تمهیدات خاصی را برای جلوگیری از آسیب زایی در نظر بگیرند.

بیشتر بخوانید: پیشگیری از سرطان پستان

آیا رادیوتراپی سرطان سینه درد دارد؟

در حالت طبیعی رادیوتراپی سرطان پستان باعث بروز درد نمی‌شود. ولی با این وجود ممکن است بعضی از بیماران در حین انجام آن احساس درد یا ناراحتی جزیی پیدا کنند. البته میزان این درد در اندازه‌ای نیست که نتوان آن را تحمل کرد. اگر بیمار در اثر رادیوتراپی دچار درد بسیار شدید یا هرگونه عارضه‌ی شدید و غیر قابل تحمل دیگر شود، انجام رادیوتراپی متوقف خواهد شد.

چه عواملی نوع رادیوتراپی سرطان سینه را مشخص می کنند؟

این که پزشک شما کدام نوع پرتودرمانی را تجویز می کند، بستگی به عوامل مختلف دارد.

• نوع سرطان
• محل توده
• اندازه توده
• فاصله توده تا سلول های سالم
• وضعیت عمومی بیمار

کاربرد رادیوتراپی سرطان سینه چیست؟

از پرتودرمانی برای اهداف مختلفی می‌توان استفاده کرد که در ادامه به آن می‌پردازیم؛

• درمان یا کوچک کردن سرطان در مراحل اولیه
• جلوگیری از متاستاز
• جلوگیری از عود و بازگشت کنسر
• درمان علائم ناشی از پیشرفت سرطان
• درمان بیماری‌های چشمی شدید ناشی از تیروئید
• جلوگیری از رشد و کلوئیدی شدن اسکار‌ها
• درمان سرطان پروستات و یا تومور‌های حنجره
• کوچک‌تر شدن سلول‌های سرطانی
• درمان تنگی عروق
• درمان استخوان‌سازی هتروتوپیک

چگونه باید قبل از رادیوتراپی سرطان سینه آماده شویم؟

قبل ار انجام رادیوتراپی سرطان سینه لازم است اقداماتی را انجام دهید.

۱- اولین قدم در درمان با رادیوتراپی، اطمینان یافتن از اثربخشی این شیوه درمانی برای بیمار است. میزان دوز دریافتی پرتو و تناوب آن با توجه به مرحله سرطان، از سوی پزشک تعیین خواهد شد.
۲- جهت انجام رادیوتراپی سرطان سینه، بیمار باید بر روی تخت دراز بکشد. زاویه‌ای که بیمار دراز می‌کشد بسیار مهم است.
۳- پیش از انجام این شیوه درمانی، انجام سی تی اسکن و اشعه ایکس، جهت تعیین محل دقیق سرطان از سوی پزشک تجویز می‌شود.
۴- بعد از تعیین محل دقیق تومور و سرطان، ناحیه مورد نظر علامت‌گذاری می‌شود و بیمار آماده درمان خواهد بود.

بیشتر بخوانید: سونوگرافی پستان

رادیوتراپی سرطان سینه چگونه انجام می شود؟

دوز و نوع رادیوتراپی سرطان پستان از سوی پزشک تعیین می‌شود. معمولاً این درمان طی چند جلسه و در طول هفته انجام می‌شود. در بیشتر موارد، پنج جلسه درمان در طول هفته برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد.

جهت تعیین محل و اندازه تومور و سرطان، پیش از آغاز درمان، تست سی تی اسکن از سوی پزشک تجویز می‌شود.
در رادیوتراپی داخلی، از دستگاهی در ساطع کردن امواج رادیویی استفاده می‌شود. فرد بر روی میز دراز می‌کشد و تکنسین از بیرون دستگاه را هدایت می‌کند.

تکنسین از طریق دروبین، میزان دریافت امواج رادیویی را کنترل می‌کند. مدت زمان این نوع رادیوتراپی بسیار کم است، هیچ گونه دردی را به همراه ندارد و بیمار می‌تواند بعد از جلسه درمان به منزل برگردد.

در رادیوتراپی خارجی، لوله فلزی و یا سیم داخل بدن و بدون جراحی کار گذاشته می‌شود. این ایمپلنت، ممکن است به مدت چند دقیقه و یا تمام طول زندگی فرد، داخل بدن باقی بماند.

آیا رادیوتراپی سرطان سینه خطر دارد؟

تعدادی از علائمی که می‌تواند نشان‌دهنده عوارض این روش باشند را نام می‌بریم.

– تغییرات پوستی مانند خشکی و خارش پوست، تاول روی پوست
– اسهال
– گوش درد
– خشک شدن دهان
– تهوع
– کاهش میل جنسی
– مشکلات بلع
– احساس درد به هنگام ادرار

✔️ اگر این عوامل را مشاهده کردید، حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید. گاهی تغییرات هر چند جزئی و کم می تواند عوارض جانبی طولانی مدتی را به همراه داشته باشد.

آیا رادیوتراپی سرطان سینه باعث ریزش مو می شود؟

یکی از عوارضی که ممکن است در اثر رادیوتراپی رخ دهد، ریز یا نازک شدن مو‌ها خصوصاً در ناحیه تحت درمان است. ولیل بعد از پایان یافتن دوره درمان، ریزش مو‌ها برطرف خواهد شد. به خاطر داشته باشید که بعد از رادیوتراپی سرطان پستان ممکن است مو‌ها حالت و ویژگی‌های متفاوتی نسبت به قبل از رادیوتراپی پیدا کنند.

نتیجه‌گیری

رادیوتراپی سرطان سینه، افزایش شانس بقای بیماران مبتلا به این نوع سرطان را فراهم می‌سازد. علاوه بر این، این روش می‌تواند به تسریع فرآیند بهبودی و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.

با توجه به مزایای این روش، می‌توان نتیجه گرفت که رادیوتراپی یک ابزار قدرتمند در مبارزه با سرطان سینه است که با استفاده از تکنولوژی پیشرفته، توانایی درمانی بالایی را ارائه می‌دهد. این روش نه تنها به عنوان یک ابزار درمانی مؤثر، بلکه به عنوان یک اقدام پیشگیری نیز مورد توجه قرار می‌گیرد تا اثرات مثبت آن بر روی بیماران به حداکثر برسد.