فیبروکیستیک پستان، یکی از بیماری های رایج در بانوان است که باعث تشکیل توده های متحرک در بافت پستان ها می شود. البته این توده ها معمولا خوش خیم بوده و نیاز به درمان خاصی ندارند. اما چگونه می توان تشخیص داد توده ای که متوجه حضور آن شده ایم خوش خیم است یا بدخیم؟ فیبروکیستیک پستان چه نشانه هایی دارد و چگونه درمان می شود؟
در این مقاله توضیحات جامعی درباره ی فیبروکیستیک پستان و همه ی جزییات مربوط به آن را ارائه کرده ایم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
فیبروکیستیک پستان چیست؟
در ساده ترین حالت، فیبروکیستیک پستان را می توانیم توده های نرم و کوچکی تعریف کنیم که در بافت سینه ایجاد می شوند. این توده ها در واقع کیسه هایی هستند که با مایع پر شده اند و هنگام لمس پستان ها، شبیه به گره یا غده هایی کوچک احساس می شوند.
فیبروکیستیک پستان یک سندروم است که تحت تاثیر تغییرات هورمونی در بدن زنان رخ می دهد. به همین دلیل در هنگام قاعدگی یا چندروز قبل از آن، ممکن است شما دچار درد و حساسیت بیشتری در ناحیه ی پستان ها شوید.
اگرچه توده های ایجاد شده بعلت فیبروکیستیک پستان، در بیشتر موارد خوش خیم بوده و نیاز به درمان خاصی ندارند، اما برای اطمینان پیدا کردن از علت اصلی توده ها و همچنین بررسی وضعیت آن ها، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
درباره ی توده های خوش خیم پستان بیشتر بدانید!
نشانه های فیبروکیستیک پستان
تقریبا می توان گفت که بیشتر بانوان تجربه علائم پستان فیبروکیستیک را دارند. از متداول ترین نشانه های آن، احساس تورم، سنگینی و درد سینه ها است. درست شبیه به چیزی که در چند روز قبل از قاعدگی احساس می شود.
کیست هایی که در اثر این بیماری بوجود می آیند معمولا به شکل توده های کوچک و گاهی طنابی شکل بوده که در بافت سینه قابلیت جابجا شدن دارند. علائمی مثل درد و تورم توده های پستان فیبروکیستیک قبل از قاعدگی ممکن است تشدید شده و بعد از آغاز خونریزی ماهیانه، کمرنگ تر شوند.
علت فیبروکیستیک پستان
هنوز علت قطعی و مشخصی برای بروز فیبروکیستیک پستان مطرح نشده است. اما عامل ابتلا به این عارضه، نوسانات هورمون های استروژن و پروژسترون در بدن خانم ها است.
هورمون استروژن باعث باز شدن و انبساط بافت سینه شده و هورمون پروژسترون نیز باعث تولید غدد شیری می شوند. این ها مواردی هستند که درد و حساسیت پستان ها را در روزهای قبل از قاعدگی تشدید می کنند. البته مصرف داروهای حاوی استروژن نیز ممکن است باعث احساس سنگینی در سینه ها شود.
موارد زیر از عواملی هستند که می توانند زمینه ساز ابتلا به این مشکل شوند:
- داشتن سابقه خانوادگی
- قاعدگی های نامنظم
- باردار شدن بعد از سی سالگی
- مصرف دارو های هورمونی
چه عواملی میتوانند خطر ابتلا به فیبروکیستیک پستان را افزایش دهند؟
مهم است بدانید که وجود یک یا چند عامل خطر، به تنهایی نمیتواند تشخیص فیبروکیستیک پستان را تایید یا رد کند. همچنین، ممکن است بدون وجود هیچ یک از این عوامل خطر، فیبروکیستیک پستان رخ دهد. عوامل زیر میتوانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند:
✔ سابقه خانوادگی
اگر در خانواده شما موارد فیبروکیستیک پستان، سرطان پستان یا سایر بیماریهای پستان رخ داده باشد، خطر ابتلا به فیبروکیستیک پستان برای شما بالاتر است. وجود تاریخچه خانوادگی از سرطان در ناحیه سینهها میتواند نشاندهنده وجود ژنهای مورد ارثی باشد که باعث افزایش خطر ابتلا به فیبروکیستیک پستان میشوند.
✔ سن
فیبروکیستیک پستان بیشتر در زنان جوان و در دوران حاضرگی رخ میدهد. با پیشرفت سن، خطر ابتلا به این حالت کاهش مییابد.
✔ مصرف هورمونها
استفاده از هورمونهای زنانه، هورمونهای جانبی درمانی و هورمونهای درمانی در دوران زنانگی، میتواند خطر ابتلا به فیبروکیستیک پستان را افزایش دهد.
✔ عوامل هورمونی
تغییرات هورمونی در دوران حاملگی و در دوران یائسگی میتوانند باعث افزایش خطر ابتلا به فیبروکیستیک پستان شوند.
✔ مصرف مواد سرطان زا
استفاده مکرر از الکل و مصرف سیگار میتوانند خطر ابتلا به فیبروکیستیک پستان را افزایش دهند.
✔ عوامل مرتبط با سبک زندگی
چاقی، نداشتن فعالیت بدنی منظم، تغذیه نامناسب و استرس میتوانند به افزایش خطر ابتلا به فیبروکیستیک پستان منجر شوند.
تشخیص فیبروکیستیک سینه چگونه انجام می شود؟
بهترین راه برای تشخیص و تایید فیبروکیستیک پستان مشاوره و معاینه توسط پزشک متخصص پستان است. در زیر به تعدادی از راه های تشخیص بیماری فیبروکیستیک پستان اشاره میکنیم:
در زیر روشهایی که ممکن است در تشخیص تومور پستان فیبروکیستیک استفاده شوند را توضیح میدهم:
1. پزشک ممکن است با انجام معاینه بالینی پستان، به ویژه بررسی سینهها و لمس تودهها یا تغییراتی که در آنها رخ میدهد، نشانههایی از فیبروکیستیک پستان را تشخیص دهد. او ممکن است اندازه، شکل، قوام و حرکت توده را ارزیابی کند.
2. سونوگرافی پستان یک روش تصویربرداری است که با استفاده از امواج صوتی، تصویری از بافت پستان ایجاد میکند. این روش میتواند تودههای مایع در پستان را تشخیص داده و آنها را با تودههای جامد مقایسه کند. فیبروکیستیک پستان معمولاً به عنوان تودههای مایع با وضوح تصویر نشان داده میشود.
3. ماموگرافی یکی از روشهای تصویربرداری پستان است که با استفاده از اشعه ایکس، تصاویری از بافت پستان ایجاد میکند. این روش میتواند تودهها، تغییرات ساختاری و تودههای نامحسوس در پستان را نشان دهد. در مورد فیبروکیستیک پستان، ماموگرافی ممکن است تودههای جامد یا دارای سواختگی را نشان دهد.
4. در صورتی که پزشک شک داشته باشد که توده پستان شما فیبروکیستیک است، ممکن است بیوپسی انجام شود. بیوپسی، فرایندی است که در آن نمونهای از بافت توده برداشت شده و به آزمایشگاه ارسال میشود تا تحت میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد. این روش میتواند نوع توده را تأیید کند و مشخص کند آیا آن فیبروکیستی است یا خیر.
درمان فیبروکیستیک پستان و مدیریت آن چگونه است؟
مدیریت و درمان فیبروکیستیک پستان معمولاً شامل ترکیبی از روشهای غیردارویی و در صورت لزوم، درمان دارویی است. در ادامه، روشهای مدیریت و درمان متداول فیبروکیستیک پستان را بررسی خواهیم کرد:
◀ تغییرات در سبک زندگی
- کاهش مصرف مواد محرک مانند قهوه، چای و شکلات، زیرا این مواد میتوانند علائم فیبروکیستیک را تشدید کنند.
- مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل، شامل میوهها، سبزیجات، غلات کامل و ماهی، که ممکن است به کاهش علائم فیبروکیستیک پستان کمک کند.
- انجام فعالیتهای ورزشی منظم برای کاهش تنش و استرس، که میتواند تاثیر مثبتی در علائم فیبروکیستیک پستان داشته باشد.
◀ روشهای تسکین درد
- استفاده از کمپرس گرم یا سرد بر روی منطقه پستان ممکن است به کاهش درد و تورم کمک کند.
- استفاده از ماساژ لطیف بر روی پستانها میتواند تسکین درد را فراهم کند.
- استفاده از آرامبخشها و تکنیکهای تنفس عمیق میتواند به کاهش استرس و ناراحتی مرتبط با فیبروکیستیک پستان کمک کند.
◀ درمان دارویی
- در صورتی که علائم فیبروکیستیک شدید باشند یا تاثیر بر کیفیت زندگی را داشته باشند، پزشک ممکن است برخی از داروهای ضد استروژن مانند تاموکسیفن را تجویز کند.
- در برخی موارد، پزشک ممکن است برای کاهش تشکیل لختههای خون در عروق پستان داروهای ضد ترومبوتیک مانند آسپرین تجویز کند.
◀ پیگیری و مانیتورینگ
- برنامه ریزی برای مراقبت و پیگیری منظم از پستانها با استفاده از سونوگرافی پستان و ماموگرافی در صورت لزوم.
- مکالمه با پزشک در مورد هر تغییر جدید در علائم یا تودهها و اطلاع رسانی به پزشک در صورت تشدید علائم.
چه زمانی برای فیبروکیستیک پستان باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در واقع مشاهده ی هرگونه وضعیت غیر طبیعی و احساس آزار دهنده در پستان ها، نیاز به مراجعه به پزشک دارد. این نکته که توده های پستان معمولا خوش خیم هستند و خودبخود برطرف می شوند به هیچ عنوان دلیل خوبی برای عدم مراجعه حضوری به متخصص نیست. خیلی وقت ها درد پستان ها می تواند هشداری درباره ی یک بیماری اساسی تر باشد.
در مورد فیبروکیستیک پستان، اگر دچار خروج ترشحات از نوک پستان و درد بسیار شدید هستید باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کرده تا در صورت نیاز در روند درمان قرار بگیرید.
نتیجهگیری
فیبروکیستیک پستان یک نوع توده خوشخیم است که در بافت پستان شکل میگیرد و معمولا غیر سرطانی است. تشخیص فیبروکیستیک پستان معمولاً از طریق معاینههای بالینی، سونوگرافی پستان و ماموگرافی صورت میگیرد. برای تأیید تشخیص فیبروکیستیک پستان ممکن است بیوپسی نیز انجام شود. در این روش، نمونهای از بافت توده برداشت شده و تحت میکروسکوپ بررسی میشود.
برای افزایش آگاهی و پیشگیری، مهم است که زنان به صورت منظم به بررسیهای پستان مراجعه کنند و تغییراتی که در سینهها مشاهده میشود را به پزشک خود گزارش دهند.