در صورت تشخیص سرطان سینه در بارداری، لازم است تا تمام اقدامات ضروری، تحت نظارت پزشک انجام شود. در دوران حاملگی، پستان دستخوش یکسری تغییرات فیزیولوژیک می‌شود. در اواخر حاملگی دانسیته بافت پستان بیشتر شده و معاینه آن سخت تر می‌شود.
ممکن است در صورت مشاهده چیزی غیر طبیعی، فرد ابزار کند که در پستان او چیزی وجود دارد اما اطرافیان، با گفتن این حرف که این تغییرات به دلیل شیردهی است، فرد را از انجام معاینات دقیق تر باز بدارند. در این مقاله به بررسی سرطان پستان در بارداری و هر آنچه باید درباره آن بدانید، می‌پردازیم.
میزان ریسک سرطان سینه در بارداری چقدر است؟
در حال حاضر شایع ترین سرطان در دوران بارداری سرطان پستان است. اثر بارداری برروی سرطان یک اثر دوگانه است. در سال های اول پس از بارداری ریسک سرطان افزایش می‌یابد ولی بعد از ۱۵-۱۰سال به تریج اثر مثبت بارداری ایجاد شده ودر دراز مدت حاملگی ریسک سرطان را کاهش می‌دهد.
در مورد اقدامات باروری وIVF به نظر می‌رسد که داروهای هورمونی که مصرف می‌شود ریسک سرطان پستان در بارداری را بالا می‌برد که البته عده ای معتقدند این افزایش ریسک فقط در یکسال اول بعد از مصرف داروهاست و بعدا به حد افراد عادی می رسد.
سرطان سینه در بارداری چگونه تشخیص داده می شود؟
در این شرایط، بین 82 تا 95 درصد موارد، توده بدون درد بوده و علائم آن در یک زن باردار مانند یک زن غیر باردار است. زمان حاملگی و شیردهی معاینات خود فرد بسیار مهم است. تورم، قرمزی، تغییر رنگ و خونریزی از نوک پستان و هر علامت غیر عادی دیگری، نیازمند بررسی پزشک خواهد بود.
احتمال مشاهده شدن یک کنسر پیشرفته در زنان باردار 2/5 برابر زنان غیرباردار است؛ چرا که تشخیص آن در مراحل اولیه سخت تر، دقت سونوگرافی و ماموگرافی پایین تر و زمان مراجعه بیمار دیرتر است. چون تاثیر سونوگرافی در این موارد به دلیل پرتراکم تر بودن چربی های پستان، زیاد نیست.
تشخیص PABC سخت تر از تشخیص سرطان در شرایط عادی است به دو دلیل:
- تغییرات طبیعی پستان حین بارداری وشیردهی از جمله افزایش تراکم بافت پستان وپرعروق شدن پستان
- نادر بودن بیماری واحتمال کمتر فکر کردن به آن در این دوره
بطور کلی هر علامت مشکوک در این دوره از جمله تودهٔ بدون درد وتغییرات پوستی ویا خونریزی از یک مجرا باید جدی گرفته شود ومورد بررسی قرار گیرد.
روش های تشخیصی سرطان پستان در بارداری
تعدادی از روش‌هایی که می‌توان سرطان سینه در بارداری را تشخیص داد شامل موارد زیر است:
1. سونوگرافی و ماموگرافی در بارداری
در زنان بالای 40 سال ماموگرافی اولیه انجام شده و برای تست تکمیلی، سونوگرافی پستان انجام می شود. اولین اقدام تشخیصی در بارداری و سرطان سینه در دوران شیردهی سونوگرافی است که در تمام این دوران قابل انجام است وهیچ ضرری برای مادر وجنین ندارد.
اگر سرطان تشخیص داده شد لازم است با پوشاندن شکم مادر در حین بارداری ماموگرافی دوطرفه در یک نما یعنی به طور کلی فقط دو عکس ازبیمار انجام شود که وسعت بیماری وسلامت طرف مقابل معلوم شود.در مورد MRI در بیشتر تحقیقات ماده حاجب استفاده شده یعنی گادولونیوم برای جنین مناسب نیست لذا توصیه نمی‌شود.
اما در صورت بارداری، اولین تست انجام شده قطعا سونوگرافی خواهد بود. اگر در این روش تشخیصی عامل مشکوکی دیده شود مجبور به انجام نمونه برداری خواهیم بود. بهتر است در دوران بارداری، این نمونه برداری تحت نظر سونو و در رادیولوژی انجام شود. این بیوپسی و نمونه برداری از بافت سینه، می تواند به تشخیص قطعی سرطان کمک کند. نمونه گرفته شده جهت بررسی های بیشتر به آزمایشگاه ارسال خواهد شد.
در صورت تشخیص کنسر، برای متوجه شدن میزان وسعت آن، باید ماموگرافی انجام شود. ماموگرافی هرچند بهترین راه تشخیص سرطان است اما در زنان باردار، اولین راه تشخیصی نیست. تنها در صورتی این تست انجام خواهد شد که مطمئن شویم بیمار کنسر دارد. در انجام ماموگرافی یک خانم باردار، روی شکم او با یک شیلد سربی پوشیده شده و از هر پستان یک عکس گرفته می‌شود.
✔ سی تی اسکن در دوران بارداری به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. اشعه بالای این تست، تاثیر منفی بر روی جنین می گذارد.
2. بیوپسی سوزنی در بارداری
بهترین روش تایید تشخیص بیوپسی سوزنی است که بهتر است قبل از انجام بیمار شیر راقطع کند. گرچه ممکن است سبب خروج ممتد شیر از محل نمونه برداری ویا خونریزی وهماتوم شود ولی عوارض خیلی کم است و بهترین راه همین اقدام است.
بیشتر سرطان های پستان در دوران بارداری از نوع معمول داکتال است ولی بیشتر اوقات گرید تومور بالاتر وگیرنده های هورمونی منفی است. گیرندهHER2 در۴۰٪موارد مثبت است.درگیری غدد لنفاوی زیر بغل در این نوع سرطان شایع تر است.
آیا در صورت تشخیص سرطان سینه در بارداری، امکان ادامه بارداری وجود دارد؟
معمولا در صورت تشخیص سرطان، قطع بارداری توصیه نمی‌شود. بسیاری از خانم ها با شروع درمان سرطان پستان، تصمیم به ادامه بارداری می گیرند. تصمیم به ادامه بارداری کاملا شخصی است و پزشک تنها می تواند والدین را در این راه راهنمایی کند و به آن ها مشاوره بدهد.
هیچ گونه سندی مبنی بر این موضوع وجود ندارد که پایان دادن به بارداری، به درمان سرطان کمک می کند. اما در برخی موارد، خاتمه دادن به بارداری در سه ماهه اول، آن هم زمانی که شیمی درمانی برای بیمار در نظر گرفته می شود، مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
آیا سرطان سینه در بارداری بر روی جنین تاثیر می گذارد؟
هیچ گونه سندی دال بر این موضوع وجود ندارد که سرطان سینه در بارداری بر روی جنین در حال رشد در رحم مادر تاثیر بگذارد. در واقع، امکان انتقال سرطان از مادر به جنین در دوران بارداری وجود ندارد. سندی مبنی بر پیشرفت سریع این سرطان در دوران حاملگی نیز وجود ندارد، تنها از آن جایی که تشخیص سرطان در دوران حاملگی کمی سخت تر است، تشخیص قطعی نیز به تعویق می‌افتد و در مراحل بعدی تشخیص داده خواهد شد.
نحوه درمان سرطان پستان در بارداری چگونه است؟
برای درمان نیاز به یک تیم کامل متشکل از: رادیولوژیست، پاتولوژیست، انکولوژیست، رادیوتراپیست ومتخصص زنان و متخصص سرطان است که بیمار را تحت نظر داشته باشند.
در صورت تشخیص سرطان سینه در دوران بارداری، درمان موثر در نظر گرفته می شود تا سرطان تاثیری بر روی جنین نگذارد. پروسه بارداری به دوره های سه ماه تقسیم می شود:
- سه ماهه اول: از شروع بارداری تا هفته دوازدهم
- سه ماهه دوم: از هفته سیزدهم تا بیست و هشتم
- سه ماهه سوم: از هفته بیست و هشتم تا زمان زایمان
درمان های سرطان سینه در دوران بارداری به شرح زیر است:
1. جراحی
در سال های قبل در صورت تشخیص سرطان پستان در این دوره، کل سینه برداشته می شد و زیر بغل فرد به طور کامل تخلیه می شدو گاهی نیز به مریض پیشنهاد سقط داده می شد.امکان انجام جراحی در تمام ماه های بارداری وجود دارد. ماستکتومی و یا جراحی محافظت از سینه ها، گزینه های پیش روی مادر هستند.
معمولا در سه ماه اول بارداری، ماستکتومی و برداشتن سینه از سوی پزشک تجویز می‌شود. آن هم به این دلیل که تمام بیماران بعد از جراحی، نیازی به رادیوتراپی نخواهند داشت. رادیوتراپی، عوارضی را برای جنین به همراه دارد.
در سه ماه دوم، بعد از جراحی باید شیمی درمانی سرطان سینه نیز انجام شود. به همین خاطر، معمولا جراحی محافظت از سینه توصیه می شود.
در سه ماه سوم نیز جراحی محافظت از سینه توصیه می شود، چرا که می توان شیمی درمانی را بعد از به دنیا آمدن نوزاد نیز انجام داد.
2. بازسازی سینه
معمولا جراحی بازسازی سینه در دوران حاملگی توصیه نمی‌شود، چرا که مادر باید تحت بیهوشی قرار بگیرد بهتر است این جراحی به بعد از زایمان به تعویق بیفتد.
3. شیمی درمانی
این درمان در سه ماهه اول می تواند برای رشد جنین مضر باشد و یا باعث سقط جنین شود. در این بازه زمانی، درمان استروئید روش ایمنی است.
شیمی درمانی در سه ماهه دوم و سوم ایمن خواهد بود. اما با این حال، جهت پیشگیری از به دنیا آمدن نوزاد نارس و زایمان زودرس، توصیه نمی شود. این درمان معمولا سه تا چهار هفته قبل از زایمان قطع می شود تا از بروز عوارضی از قبیل عفونت حین زایمان و یا بعد از به دنیا آمدن نوزاد پیشگیری شود.
4. رادیوتراپی
رادیوتراپی سرطان سینه معمولا در هیچ یک از ماه های بارداری توصیه نمی شود و این روش درمانی به بعد از زایمان موکول خواهد شد.
نتیجه‌گیری
سرطان سینه در بارداری نادر است، اما هنگامی که رخ می‌دهد می تواند چالش های زیادی برای مادر و جنین ایجاد کند. درمان این بیماری در طول بارداری باید با در نظر گرفتن سلامتی مادر و جنین مدیریت شود.
در مجموع، تشخیص و درمان سرطان سینه در طول بارداری همچنان یک چالش است که نیازمند هماهنگی بین متخصصان مختلف برای ارائه بهترین مراقبت ممکن است.