درجه بندی سرطان سینه یکی از مهم‌ترین عوامل در تعیین مسیر درمان و پیش‌بینی نتیجه آن است. این فرآیند به پزشکان کمک می‌کند تا میزان پیشرفت سرطان، نحوه گسترش آن در بدن و ویژگی‌های سلول‌های سرطانی را ارزیابی کنند.
با توجه به این که هر مرحله و درجه از سرطان نیازمند رویکردهای درمانی متفاوتی است، آگاهی از گرید سرطان سینه نقش حیاتی در تصمیم‌گیری‌های پزشکی ایفا می‌کند. به عبارت دیگر، شناخت دقیق مرحله سرطان می‌تواند امید به بهبود را افزایش داده و به بیماران کمک کند تا با رویکردی هدفمند به مقابله با این بیماری بپردازند. در این مقاله به بررسی درجه بندی سرطان پستان و اهمیت هر کدام در فرآیند درمان خواهیم پرداخت.
درجه بندی سرطان سینه چیست و چگونه انجام می‌شود؟
درجه بندی سرطان سینه فرآیندی است که طی آن میزان رشد و تهاجمی بودن سلول‌های سرطانی ارزیابی می‌شود. این درجه‌بندی بر اساس ویژگی‌های سلول‌های سرطانی زیر میکروسکوپ انجام می‌گیرد و به سه دسته یا گرید سطان سینه تقسیم می‌شود: گرید 1 (کم‌تهاجم)، گرید 2 (متوسط‌تهاجم) و گرید 3 (پر‌تهاجم).
هر چه گرید بالاتر باشد، سلول‌های سرطانی غیرطبیعی‌تر و احتمال رشد سریع‌تر آنها بیشتر است. این ارزیابی به پزشکان کمک می‌کند تا مناسب‌ترین روش درمانی را انتخاب کنند و پیش‌بینی بهتری از نتایج درمان سرطان سینه داشته باشند.
چه عواملی در تعیین درجه بندی سرطان سینه نقش دارند؟
عوامل متعددی در تعیین درجه سرطان سینه نقش دارند که هر کدام نشان‌دهنده ویژگی‌ها و رفتار سلول‌های سرطانی هستند. عوامل موثر بر تعیین گرید سرطان سینه شامل:
1. ظاهر سلول‌های سرطانی
پزشکان به بررسی میزان شباهت یا تفاوت سلول‌های سرطانی با سلول‌های سالم می‌پردازند. سلول‌هایی که بیشتر به سلول‌های طبیعی شبیه باشند، درجه پایین‌تری دارند.
2. سرعت تقسیم سلول‌ها (Mitotic Rate)
میزان تقسیم و تکثیر سلول‌های سرطانی یکی از عوامل مهم در تعیین درجه بندی سرطان سینه است. هرچه این سرعت بالاتر باشد، درجه سرطان بیشتر خواهد بود.
3. اندازه و نوع توده
تومورهای بزرگ‌تر یا آنهایی که به سرعت رشد می‌کنند معمولاً درجه بالاتری دارند.
انواع درجه بندی سرطان سینه کدامند؟
درجه‌بندی سرطان سینه به طور کلی به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود که به شرح زیر هستند:
⏪ گرید 1 (Low Grade)
در این مرحله، سلول‌های سرطانی شباهت زیادی به سلول‌های طبیعی دارند و به آرامی رشد می‌کنند. تهاجمی بودن این نوع سرطان کم است و معمولاً پیش‌آگهی بهتری دارد.
⏪ گرید 2 (Intermediate Grade)
سلول‌های سرطانی در این مرحله تغییرات بیشتری نسبت به سلول‌های طبیعی دارند و با سرعت متوسطی رشد می‌کنند. این نوع سرطان ممکن است تهاجمی‌تر از گرید 1 باشد و پیش‌بینی روند درمان بستگی به ویژگی‌های دیگر تومور دارد.
⏪ گرید 3 (High Grade)
در این مرحله، سلول‌های سرطانی غیرطبیعی‌تر بوده و به سرعت رشد و تقسیم می‌شوند. این نوع سرطان معمولاً تهاجمی‌تر است و ممکن است به سرعت به بافت‌های دیگر گسترش یابد.
این درجه‌بندی‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را تعیین کرده و پیش‌بینی دقیقی از روند بیماری داشته باشند.
چگونه گرید سرطان سینه بر روش‌های درمانی تأثیر می‌گذارد؟
گرید سرطان سینه تأثیر زیادی بر انتخاب روش‌های درمانی دارد، زیرا نشان‌دهنده میزان تهاجم و رشد سلول‌های سرطانی است. به طور کلی، در مواردی که گرید پایین (گرید 1) تشخیص داده می‌شود، پزشکان ممکن است از روش‌های درمانی ملایم‌تری مانند جراحی یا رادیوتراپی سرطان سینه استفاده کنند، زیرا احتمال عود بیماری کم‌تر است. در این مواقع، هدف اصلی درمان معمولاً حذف تومور و جلوگیری از گسترش آن به بافت‌های مجاور است.
از سوی دیگر، در گریدهای بالاتر (گرید 2 و گرید 3)، که نشان‌دهنده رفتار تهاجمی‌تر سرطان است، پزشکان ممکن است به درمان‌های ترکیبی مانند شیمی‌درمانی، هورمون درمانی سرطان سینه یا درمان‌های هدفمند روی آورند.
در این موارد، هدف درمانی نه تنها حذف تومور، بلکه کنترل رشد و جلوگیری از گسترش آن به سایر نواحی بدن نیز می‌باشد. بنابراین، گرید سرطان سینه به طور مستقیم بر استراتژی‌های درمانی و پیش‌بینی نتایج بیمار تأثیر می‌گذارد.
آیا درجه بندی سرطان سینه می‌تواند در طول زمان تغییر کند؟
بله، درجه بندی سرطان سینه می‌تواند در طول زمان تغییر کند. این تغییرات ممکن است به دلیل تغییرات در رفتار سلول‌های سرطانی یا پاسخ به درمان‌ها اتفاق بیفتد. به عنوان مثال، در مواردی که بیمار تحت درمان‌های شیمیایی یا هورمونی قرار می‌گیرد، سلول‌های سرطانی ممکن است نسبت به این درمان‌ها تغییر کنند و به درجات بالاتر یا پایین‌تر منتقل شوند. این تغییرات می‌توانند بر پیش‌آگهی بیمار و انتخاب روش‌های درمانی تأثیر بگذارند.
علاوه بر این، گاهی اوقات تومورهای جدیدی ممکن است در طول زمان به وجود آیند که دارای ویژگی‌های متفاوتی از تومور اولیه هستند. به عنوان مثال، اگر سرطان دوباره عود کند، ممکن است گرید جدید این سرطان بالاتر از گرید قبلی باشد که نشان‌دهنده رفتار تهاجمی‌تر آن است. بنابراین، پیگیری منظم و ارزیابی‌های مکرر در طول درمان و پس از آن ضروری است تا به روزرسانی‌های لازم در زمینه درمان و مدیریت بیماری انجام شود.
چگونه پزشکان درجه بندی سرطان سینه را تعیین می کنند؟
پزشکان برای تعیین درجه‌بندی سرطان سینه از مجموعه‌ای از روش‌ها و آزمایشات استفاده می‌کنند. اولین مرحله معمولاً شامل انجام بیوپسی (نمونه برداری از سینه) از توده مشکوک است. در این فرایند، یک نمونه کوچک از بافت تومور به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد. در این مرحله، ویژگی‌های سلول‌های سرطانی مانند شکل، اندازه و ترتیب آنها بررسی می‌شود تا پزشکان بتوانند درجه سرطان را تعیین کنند.
پس از بررسی نمونه، پزشکان معمولاً از سیستم‌های درجه‌بندی مشخصی مانند سیستم Nottingham histologic grade استفاده می‌کنند که به سه گرید اصلی تقسیم می‌شود: گرید 1 (کم‌تهاجم)، گرید 2 (متوسط‌تهاجم) و گرید 3 (پر‌تهاجم). همچنین، برخی از ویژگی‌های اضافی مانند میزان تقسیم سلولی و وجود ویژگی‌های خاص دیگر در سلول‌های سرطانی نیز در تعیین درجه‌بندی مؤثرند. این اطلاعات به پزشکان کمک می‌کند تا تصمیمات درمانی مناسب‌تری اتخاذ کنند و پیش‌بینی دقیق‌تری از روند بیماری داشته باشند.
نتیجه‌گیری
درجه بندی سرطان سینه، اطلاعات ارزشمندی در مورد شدت و پیشرفت بیماری فراهم می‌کند که به پزشکان کمک می‌کند تا روش‌های درمانی مناسب‌تری را انتخاب کنند. هرچه سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود و درجه آن پایین‌تر باشد، شانس موفقیت درمان و بهبودی بیشتر است.
همچنین، آگاهی از این درجه‌ها می‌تواند بیماران را برای تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر در مسیر درمان و پیگیری بیماری یاری دهد. به طور کلی، شناخت دقیق و صحیح گرید سرطان سینه نقش کلیدی در بهبود نتایج درمان بیماران دارد.
