شکل و اندازه سرطان سینه از مهم‌ترین فاکتورهایی است که در تشخیص و تعیین روش درمان این بیماری نقش مهمی دارد. بسیاری از افراد فکر می‌کنند تنها توده‌های بزرگ که شکل خاصی دارند، نشانه سرطان هستند، اما واقعیت بسیار پیچیده‌تر است و نمی‌توان فقط بر اساس سایز یا شکل ظاهری قضاوت کرد. با این حال شناخت دقیق ویژگی‌های ظاهری توده‌ها، از جمله اندازه، لبه‌ها و سفتی آن‌ها، به همراه آزمایش‌های تصویربرداری، به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین تصمیم درمانی را بگیرند.
اگر احساس می‌کنید توده‌ای در سینه‌تان دارید در ادامه همراه ما باشید تا هر انچه باید در مورد اندازه و شکل توده‌های سرطانی بدانید را بررسی کنیم.
شکل توده سرطان سینه چجوریه؟
اولین چیزی که در هنگام معاینه یا لمس سینه متوجه می‌شویم، شکل توده سرطان سینه است. بیشتر افراد انتظار دارند توده‌ای گرد، منظم و قابل حرکت را در زیر انگشتان خود احساس کنند، اما این همیشه نشانه سرطان سینه نیست.
در واقع، توده‌های خوش‌خیم (مثل فیبروآدنوم) اغلب به صورت گرد، نرم و با حاشیه صاف هستند. اما توده‌های بدخیم یا سرطانی معمولاً:
- حاشیه‌های نامنظم دارند
- سطح آن‌ها ناهموار است
- سفت هستند و به بافت اطراف چسبیده‌اند
- قابلیت جابه‌جایی ندارند
گاهی حتی شکل توده به‌گونه‌ای است که باعث فرورفتگی یا کشیدگی پوست روی سینه می‌شود، مخصوصاً اگر نزدیک سطح پوست باشد.
در فیلم زیر شکل توده سرطان سینه را واضح مشاهده کنید
شکل توده سرطان سینه
Some very small breast lumps can be cancerous and aggressive, while some larger ones may be benign. The only way to know for sure is through imaging and sometimes a biopsy.
“بعضی از توده‌های پستانی بسیار کوچک ممکن است سرطانی و تهاجمی باشند، در حالی که برخی توده‌های بزرگ خوش‌خیم‌اند. تنها راه قطعی برای تشخیص، بررسی‌های تصویربرداری و در مواردی بیوپسی است.”
اندازه توده سرطانی چقدر است؟
اندازه توده معمولاً یکی از عوامل تعیین‌کننده در درجه بندی سرطان سینه است و کمک می‌کند پزشکان برنامه درمانی مناسبی بر اساس اندازه آن انتخاب کنند.
| مرحله | اندازه توده |
| T1 | کمتر از ۲ سانتی‌متر |
| T2 | بین ۲ تا ۵ سانتی‌متر |
| T3 | بزرگ‌تر از ۵ سانتی‌متر |
| T4 | گسترش به پوست یا دیواره قفسه سینه، فارغ از اندازه |
البته لازم به ذکر است توده‌های کوچک هم ممکن است سرطانی و حتی مهاجم باشند. بنابراین نباید فکر کنید چون اندازه توده شما کوچک است، یعنی خطری ندارد. بهتر است اگر کوچک ترین مورد مشکوکی از وجود توده پیدا کردید، سریعا به بهترین دکتر سرطان سینه مراجعه کنید.
آیا از روی اندازه یا شکل توده می‌توان سرطان را تشخیص داد؟
از روی اندازه یا شکل توده سرطانی، نمی‌توان به طور قطعی تشخیص سرطان پستان داد؛ زیرا همانطور که گفتیم خیلی از توده‌هایی که کوچک هستند ممکن است سرطانی باشند و خیلی از توده‌های بزرگ ممکن است سرطانی نباشند.
به طور کلی پزشکان متخصص بر اساس تجربه، می‌توانند از روی برخی ویژگی‌های توده، حدس‌هایی بزنند. برای مثال توده‌ای که مشخصات زیر را داشته باشد مشکوک به سرطانی بودن است:
- مرز نامشخص دارد
- سفت است
- به بافت اطراف چسبیده
- در حال رشد است
اما فقط با لمس یا نگاه نمی‌توان قطعاً گفت که توده سرطانی است. برای این کار، تصویربرداری (مثل ماموگرافی و سونوگرافی) و در صورت نیاز، نمونه‌برداری یا بیوپسی لازم است.
آیا توده‌ای که جابه‌جا نمی‌شود حتماً سرطانی است؟
برخی توده‌های خوش‌خیم هم می‌توانند در موقعیتی قرار بگیرند که جابه‌جایی نداشته باشند. اما یکی از مشخصه‌های مهم توده سرطانی، ثابت بودن آن در جای خود است. به این معنی که وقتی با دست فشار می‌دهید، حرکتی ندارد و انگار به بافت زیرین چسبیده است.
شکل سرطان سینه در سونوگرافی و ماموگرافی
در سونوگرافی، پزشکان به شکل، بافت و لبه‌های توده نگاه می‌کنند. توده‌های مشکوک معمولاً شکل بیضی یا نامنظم دارند، مرزهای آن‌ها مشخص نیست، بافت داخلی آن‌ها یکنواخت نیست؛ صدا از آن‌ها عبور نمی‌کند (Hypoechoic). در ماموگرافی هم توده‌های سرطانی به شکل سایه‌های نامنظم، با حاشیه خاردار و سخت دیده می‌شوند.
نقش اندازه توده در انتخاب روش درمانی سرطان سینه
اندازه توده سرطانی اطلاعات مهمی درباره مرحله بیماری و روش درمانی مناسب به پزشک می‌دهد. برای مثال:
- اگر توده کمتر از ۲ سانتی‌متر باشد (مرحله T1)، ممکن است جراحی حفظ پستان (لامپکتومی) کافی باشد. در این روش فقط توده و بخشی از بافت اطراف برداشته می‌شود و بیمار ظاهر سینه را حفظ می‌کند.
- اگر اندازه توده بین ۲ تا ۵ سانتی‌متر باشد (مرحله T2)، ممکن است جراحی حفظ پستان یا ماستکتومی (برداشتن کامل پستان) پیشنهاد شود. تصمیم‌گیری بستگی به موقعیت توده و نظر پزشک دارد.
- در اندازه‌های بزرگ‌تر از ۵ سانتی‌متر (مرحله T3)، اغلب نیاز به ماستکتومی و درمان‌های تکمیلی مثل شیمی‌درمانی و پرتودرمانی هست.
البته اندازه به تنهایی کافی نیست. نوع سلول‌های سرطانی، میزان رشد، گسترش به غدد لنفاوی و وضعیت کلی بیمار نیز در تعیین درمان دخیل‌اند.
تفاوت توده‌های خوش‌خیم و بدخیم؛ شکل، اندازه و احساس
یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های افرادی که توده‌ای در سینه‌شان احساس می‌کنند، تمایز بین توده خوش‌خیم و بدخیم است
| ویژگی | توده خوش‌خیم | توده بدخیم (سرطانی) |
| شکل | گرد یا بیضی، حاشیه صاف | نامنظم، حاشیه دندانه‌دار یا خاردار |
| قابلیت حرکت | قابل جابه‌جایی و نرم | معمولاً ثابت و سفت به بافت اطراف چسبیده |
| اندازه | معمولاً کوچک و ثابت | ممکن است اندازه آن به مرور افزایش یابد |
| درد | ممکن است دردناک باشد | اغلب بدون درد است ولی گاهی دردناک می‌شود |
| تغییرات پوست | معمولاً ایجاد نمی‌کند | ممکن است باعث فرورفتگی، التهاب یا قرمزی شود |
به گفته دکتر فتانه ضیائی:
«اندازه و شکل توده تنها بخشی از ماجرا هستند. گاهی توده‌ای بسیار کوچک می‌تواند سرطانی و تهاجمی باشد، در حالی که برخی توده‌های بزرگ‌تر خوش‌خیم‌اند. به همین دلیل معاینه تخصصی، تصویربرداری دقیق و در صورت نیاز نمونه‌برداری، تنها راه تشخیص قطعی است.»
در پایان؛ چرا شکل و اندازه توده مهم است ولی کافی نیست؟
شکل و اندازه توده سرطانی سینه از جمله اولین اطلاعاتی هستند که پزشک و بیمار می‌توانند آن را بررسی کنند. این دو عامل می‌توانند نشانه‌هایی برای تشخیص احتمالی باشند اما هرگز به تنهایی نمی‌توانند جایگزین معاینه تخصصی و بررسی‌های پزشکی شوند.
توده‌های سرطانی معمولاً حاشیه نامنظم، سفت، ثابت و در حال رشد دارند و اندازه آن‌ها می‌تواند از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر متفاوت باشد. ولی همیشه اندازه بزرگ‌تر به معنی بیماری وخیم‌تر نیست.
به همین خاطر، در صورت لمس هر توده مشکوک یا مشاهده هر تغییری در سینه، حتی اگر کوچک یا بدون درد باشد، حتماً به دکتر متخصص پستان مراجعه کنید تا روند تشخیص و درمان سریع آغاز شود.
Regular breast cancer screening enables early detection, often when lumps are very small and not yet palpable. This simple step can dramatically improve treatment success and survival rates.
«ترجمه: غربالگری منظم سرطان سینه باعث تشخیص زودرس می‌شود، حتی زمانی که اندازه توده بسیار کوچک و قابل لمس نیست. این اقدام ساده می‌تواند میزان موفقیت درمان و بقای بیمار را به شکل چشمگیری افزایش دهد.»
اگر در سینه خود هر نوع توده یا تغییر ظاهری یا حسی را مشاهده کردید، تردید نکنید و هرچه سریع‌تر به کلینیک تخصصی دکتر فتانه ضیایی مراجعه کنید. تشخیص دقیق و درمان به موقع، بهترین راه برای حفظ جان و زندگی شماست.
